Din nedir? Din kelime anlamı olarak 'Tanrı düşüncesine dayalı şekilde toplumsal bir kurum' biçiminde tabir edilmektedir. Her din üzerinde inanç ile beraber tapınma şekli ya da amacı değişkenlik gösterse de, dinlerin büyük bir çoğunluğunda tek tanrı olgusu vardır. Coğrafya kaderdir sözüne ithaf da bulucak olursak, dinlerin en yoğun olduğu bölgeler jeopolitik konumu da bulunan Türkiye ve Arap yarım adası arasında bulunan kısımdır. Dünyanın en yaygın dinleri ise semavi dinlerdir. Yani Musevi, Davudi, İsevi ve Muhammedi diye geçen Musevilik, Hristiyanlık ve Müslümanlığın kendi inançlarına göre manevi şehirleri olsa da üç inanış içinde özel olan şehir ve bölgelerin en önemlisi Kudüs’tür. Peki Kudüs üç semavi din için neden önemlidir?
Museviler için: Kudüs en kutsal şehirdir, çünkü kutsal kitaplarına göre İsrail Kralı Davud, milattan önce Kudüs'ü Birleşik İsrail Krallığı'nın başkenti olarak inşa etti ve oğlu Kral Süleyman, İlk tapınağı şehrin içinde kurdu. Bu arada Yahudilik ve Musevilik çoğu insan tarafından karıştırılmaktadır. Yahudilik bir ırk iken Musevilik inanıştır. Dolayısı ile her Yahudi Musevi iken her Musevi Yahudi değildir.
Hristiyanlar için Kudüs’ün kutsallığı, İncil’e göre Hz. İsa’nın bu şehirde çarmıha gerilmesinden ve 300 yıl sonra Azize Helena’nın İsa’nın hayatındaki hac noktalarını belirlemesinden gelmektedir. Hristiyanlıkta birden fazla hac yeri vardır. Bunlardan biri de kadim şehir Kudüs’tür.
Müslümanlar için Kudüs, Mekke ve Medine'den sonra en kutsal üçüncü şehirdir. İslamiyet'te Kudüs, MS 610 yılında ilk kıble olmuştur ve Kur'an'a göre Hz. Muhammed, 10 yıl sonra Miraç'a bu şehirden çıkmıştır.
Üç dinin birlikte yaşadığı Arap yarımadası, Mezopotamya ve Anadolu topraklarından sonra en önemli kültür şehiri Bosna-Hersek başkenti Saraybosna’dır. Musevilik, Hristiyanlık, Müslümanlık burada yüzyıllar boyunca barış içinde bir arada var olagelmişlerdir. İşte bu yüzden Saraybosna, Avrupa'nın Kudüs'ü olarak kabul edilir. Saraybosna Balkanlar'daki kültürel şehirlerin en önemlilerinden biri olarak kabul görür.
Belki üç dinin birlikte yaşamadığı bir bölge olsa da üç dinin aynı bahçede temsil edildiği yerler günümüzde giderek çoğalmaktadır. Ve bu bölgelerden tekinin de Romanya’da olduğunu biliyor muydunuz?
‘Uluslararası Ekümenik Merkez - Vulcana-Bai (Târgoviște) 29.08.1998 de açılmıştır.
Vulcana-Băi'deki Dinler Arası Kompleksi, Romanya'daki bu küçük kasabayı Avrupa'da benzersiz kılıyor ve onlarca hektarlık bir alanda aynı gökyüzü altında üç ibadet yerine ev sahipliği yapıyor. Ve din turizmi açısından bu bölgeyi cazibe merkezi yapıyor. Camii ve sinagog sürekli açık olmasa da kilise ibadete açık durumdadır. Yalnız üç din içinde kutsal sayılan bazı eserler burada muhafaza edilmektedir. Bazıları Hz. Musa ya gelen on emir tabletlerinin oyulduğu taş olan Sina dağı taşları, Hz. Davud’un mezarının yapıldığı beyaz taşlar, Hz. İsa’nın nasıra şehrinde büyüdüğü evden taş parçaları, ölüm anında iken Hz. İsa’nın arkadaşı Lazarus’u dirilttiğine inanılan Lazarus mağarası taşlarıdır. ‘1
Balkanların Kudüs’üne gitmenizi tavsiye ederim.
“Hayat bir kitaptır ve gezip görmeyenler hep aynı sayfayı okur.” St. Agustine
1 http://www.infoturism-vulcanabai.ro/ce-vizitam-la-vulcana-bai/ ( son paragraf ve fotoğraflar için kaynak kullanılan site)
Kadir Murat YALÇIN
