Romanya, ekonomik yapılarındaki değişimler ve küresel ekonomik dinamiklerin etkisi altında belirgin bir dönüşüm sürecine girmiştir. 2023 yılındaki Avrupa Birliği ile yapılan Schengen görüşmelerinin belirsizliklerinin ardından, 2024 yılında Romanya ekonomisi ve piyasaları için enflasyon, döviz kurları, yerel tüketici davranışları, uluslararası ilişkiler ve işgücü dinamikleri gibi unsurların belirleyici rol oynaması öngörülmektedir.
Ekonomik Büyüme ve İşgücü piyasası :
Ulusal değerlendirme kurumlarının ve yerel mali analistlerin tahminlerine göre, Romanya ekonomisinin 2024'te azda olsa büyümeye devam etmesi beklenmektedir.Ulusal Strateji ve Tahmin Komisyonu (CNSP) aracılığıyla yaptığı güncel tahmin, Romanya'nın GSYİH'sının 2023'te %3,4 oranında büyüyeceğini öngörüyor. En kötümser analistler bile büyüme olacağını kabul ediyor ki bu durum, herhangi bir ekonomik durgunluk beklentisinin ötesinde bir gösterge. 2023 yılında maaşlarda %7,5'lik bir artış gerçekleşti; Ocak ayındaki ortalama brüt maaş 6.831 lei'den Eylül ayında 7.350 lei'ye çıktı. 2024'te de ücret artışı bekleniyor. İşverenler gelecek yıl için daha küçük ücret artışları planlıyor ve birçok sektör %5-7 oranında artış öngörüyor.
Ayrıca asgari brüt maaşın da 3.300 lei'den 3.750 lei'ye çıkarılması bekleniyor. Asgari ücretin 1 Ocak 2024'ten itibaren 3.750 lei'ye çıkarılacağı versiyonda, asgari ücretteki isteğe bağlı 200 lei artış da vergiden muaf tutulacak, ardından çalışanlara net 2.427 lei asgari ücret zammı yapılacak. 2022 yılına göre yüzde 36 oranında artış anlamına geliyor.
Enflasyon, Romanya'nın 2024'ün ilk yarısında karşı karşıya olduğu temel zorluklardan biri. Yüksek enerji ve gıda fiyatları, tüketici harcamalarını olumsuz etkileyebilir. Merkez Bankası'nın sıkı para politikası izlemesi beklenirken, bu durumun tüketici harcamaları üzerindeki etkisi dikkate alınmalıdır.
Yenilenebilir Enerji Projeleri:
Önümüzdeki yıl Romanya'nın, yalnızca fotovoltaik panellerden 2.000 MW'lık yeni kurulu güce sahip olması bekleniyor ki bu, neredeyse Cernavodă'daki üç nükleer reaktöre eşdeğerdir. Ülkede bu alandaki gelişmeler ve yatırımlar hızla artıyor. Karşılaştırıldığında, Romanya 2024 yılında fotovoltaik panellerde kurulu gücünü 4 GW'a yükseltirken, Almanya halihazırda yaklaşık 70 GW'a sahip durumda. Bu durum, Romanya'da güneş enerjisi alanındaki büyük gelişim potansiyelini gösteriyor. Uzmanlara göre, 2023 yılında 1.000 MW'ın üzerinde güce sahip güneş panelleri kuruldu ve bu alana yaklaşık bir milyar avroluk yatırım yapıldı. Bu tutara devlet, özellikle "Yeşil Ev" Programı aracılığıyla önemli bir katkı sağladı.
Emlak Piyasasındaki Durum ve Mali Değişiklikler: Romanya'da emlak piyasası, 2023'te bazı zorluklarla karşı karşıya kaldı. Yatırımlarda ve satın almalarda önemli bir düşüş yaşandı; bunun temel sebebi faiz oranlarındaki artıştı. Konut sektöründe, faiz oranlarının yükselmesiyle birlikte ilk altı ayda satın almalarda düşüş yaşanırken, ancak ikinci yarıda biraz da olsa , toparlanma gözlendi. Storia.ro'nun raporlarına göre, yeni dairelerin metrekare başına fiyatı geçen yıla göre %3 artarken, eski dairelerin fiyatı ortalama olarak %5 arttı. 1 Ocak'tan itibaren 120.000 Euro'nun üzerindeki yeni binalara uygulanan KDV'nin %5'ten %19'a yükseltilmesi, inşaat malzemeleri ve kamu hizmetleri fiyatlarını etkiledi. Ayrıca, 120.000 avroya kadar olan evler için KDV'nin %5'ten %9'a çıkarılması, özellikle Romanya'da satılan dairelerin %80'inden fazlasının bu sınırın altında olmasıyla birlikte, sorunları daha da ağırlaştıracaktır. Bu değişiklikler, Ocak 2024'ten itibaren fiyatların %4 oranında artacağını gösteriyor.Bütün bunlara rağmen konut inşaatlarında artış ve yeni inşaat segmentinde en azından önceki yıllara benzer düzeyde bir artış bekleniyor. Ulusal Strateji ve Tahmin Komisyonu, artan ücretler ve istihdam oranındaki artışın da desteğiyle inşaat sektörünün 2024 yılında %9,4 oranında büyüyeceğini tahmin ediyor. Bankacılık finansmanı uzmanları, 2024 yılı için konut amaçlı gayrimenkul piyasasındaki hareketliliğin yüksek seviyede kalacağını ve yılın ikinci yarısına ilişkin gösterge faiz tahminlerindeki düşüşe bağlı olarak konut işlem sayısının artmaya devam edeceğini öngörüyor. Şehir çıkışlarında yeni yapılan yollar ve ulaşım altyapısındaki gelişmeler, şehir kenarlarında yeni banliyö yerleşimlerinin oluşmasına ve müstakil ev talebinin artmasına hız verecek.
Sonuç: Romanya, 2024 yılında seçime gidiyor ve bazı bilinmezliklerle karşı karşıya olsa da, ülkenin ekonomik potansiyeli ve Avrupa Birliği'ne entegrasyon çabaları, uzun vadeli büyüme için umut vaat ediyor. Emlak sektörü, zorluklarla karşılaşsa da, yeni şehirleşme trendleri ve tüketici tercihlerine bağlı olarak istikrarlı bir büyümeye devam edebilir. Ancak, enflasyon, enerji maliyetleri, işgücü sorunu, şehirleşme dinamikleri ve emlak piyasasındaki mali değişiklikler gibi zorluklar dikkatle yönetilmelidir. Önümüzdeki yıl yatırımcılar ve işletmeler için dikkatle planlanması gereken bir dönem olacaktır. Romanya ekonomisinin sağlam temellere dayandığını göz önünde bulundurarak, emlak sektörünün ülkenin ekonomik sağlığına katkıda bulunarak büyümeye devam edeceğini öngörüyoruz. Artan faizlerden dolayı gayrimenkül yatırımlarından erken çıkmak isteyenler olabileceğinden bazı satışlar gelebilir, bu nedenle nakit durumu olanlar uygun alımlar yapabilir. Bu aralar revaçta olan yenilenebilir enerji yatırımlarında büyüme de artarak devam edecek. Biz Premier Group olarak hem emlak sektöründe olsun hem de yenilenebilir enerji yatırımları konusunda olsun ,yerel ve tecrübeli uzmanlarla çalışılmasını şiddetle tavsiye ediyoruz.
Yeni yılda umudunuz ve enerjiniz bol olsun.
Romen atasözü: "İyi tartılmış bir karar, her türlü rüzgarı aşar."
Ercan Çölmekçi - Premier Group
