Kimyasal formülü gibi tadı da her zaman ilgi çekici olan tuz her daim hayatımızın tadı tuzu olmuştur. Tuz tüm insanlar için büyük bir öneme sahip gıda maddesidir ve medeniyetin gelişmesine katkı sağlamıştır. İnsan hayatında o kadar çok önemli bir yere sahiptir ki tuz kelimesinin geçtiği onlarca atasözü ve deyim bulunmaktadır. Sodyum ve klor den oluşan tuz (NaCI = sodyum klorür), binlerce yıldır besin maddelerini koruma ve tatlandırma amacıyla kullanılmaktadır.
Doğa da katı ve sıvı halde bulunan tuz. Farklı lokasyonlardan çıkarılır. Kaya tuzu, deniz tuzu, göl tuzu ve yer altı kaynak tuzu olarak çıkarılıp işlenmektedir. Ve birçok çeşitleri mevcuttur. Örnek verecek olursak pembe tuz, sofra tuzu, salamura tuzu, trüf tuzu, deniz tuzu, Himalaya siyah tuz gibi birçok çeşitleri mevcut iken gün geçtikçe teknoloji ile birlikte daha farklı türleri de keşfedilmeye devam ediyor. Gıdada veya başka amaçlarla kullanılan tuz, kaynağına, üretim yöntemine ve katkı maddelerine bağlı olarak renk, doku, şekil, boyut, koku ve tat bakımından farklılık göstermektedir.
Türkiye tuz konusunda dünyanın en şanslı ülkelerinden biridir. Tuz çeşitlerinden birisi olan ve en çok tüketimi yapılan sofra tuzu Türkiye’de açık maden şeklinde tarif edilen bir havzadan karşılanır. Bunun en güzel örneği Ankara, Konya, Aksaray illerinin kesiştiği noktada bulunan tuz gölüdür. Türkiye’deki kaya tuzu ve yer altı kaynak tuzunun en büyük rezervi ise Çankırı da bulunan tuz mağaralarıdır. Ülke ekonomilerine ihracat, ithalat, sağlık ve turizm gibi alanlarda katkı sağlayan tuz dünyadaki birçok ülke tarafından üretilmektedir. Tuz dünya arz yüzdesi listesinin başında sırasıyla 1) %22,48 ile Çin, 2) %14,54 Amerika, 3) %8,86 Hindistan yer alırken Türkiye %1,45 16. sırada Romanya ise %0,68 ile 27. Sırada yer almaktadır.
Romanya tuz rezervi konusunda Avrupa’daki ülkeler arasından önemli bir yere sahiptir. Romanya’yı gezmeye devam ettikçe karşıma ilgi çekici güzel yerler çıkmaktadır. Ve buraları siz değerli okurlarım ile paylaşmaya devam ediyorum. Yazıma da ilham kaynağı olan tuz mağarasından bahsetmek isterim. Valcea şehrinde bulunan Ocnele Mari tuz madeni ve mağarasını ziyaret etme fırsatım oldu. Güney Romanya’da bulunan Ocnele Mari Tuz Madeni, bazı bölümleri ziyaretçilere açık olmasına rağmen hâlâ faal olarak kullanılıyor. Bölgenin zengin tarihini gözler önüne seren madende çalışmalar oldukça eski zamanlarda başladı. Bu madenin en çarpıcı özelliklerden biri, madencilerin koruyucu azizi olan Aziz Varvara’ya adanmış bir kilisedir. Romanya da günümüzde buluna bazı tuz mağara ve madenleri mevcuttur. Bunlardan bazıları ise Salina ocna dej, salina ocna mureş, salina praid, salina slanic prahova, salina cacica, salina tg.ocna , salina turda madenleridir. Girişte biletinizi aldıktan sonra otobüsler ile madene giriş yapılıyor ve içeride sizleri büyüleyici bir ortam bekliyor. Yeryüzünün yüzlerce metre altında bir çok etkinlik yapabileceğiniz alanlar bulunmakta olup kahve, bilardo, hokey, futbol sahası, mini golf, resim sergisi, market, kilise gibi vakit geçirebileceğiniz ve sağlıklı bir gün geçirip şifalı ortamda bulunabilirsiniz. Böylesine güzel bir yeri ziyaret etmenizi öneririm.
Kadir Murat Yalçın
