192Günümüzde özellikle Avrupa bölgesinde enerji konusunda oluşan darboğaz nedeni ile Fotovoltaik güneş paneli santralleri 2021 yılından sonra popüler hale gelmiş ve birçok kişinin dikkatini çekmiştir. Fotovoltaik enerji sistemlerini seçerken veya dizayn ederken gözönüne alınması gereken unsurlardan önemli olanları aşağıda değerlendirmeye çalışacağım.
Romanya'da Prosumator kanunu ile dahili kullanım çerçevesinde sistem fizibilitesi
Bükreş icin yıllık ortalama üretim değeri 1350 kwh/kw. Yani 100 kwh kurulu güç ile 1 yılda 135000 kw toplam enerji üretilir. Parasal değeri Romanya için 1,1 lei/kw x 135000 = 148500 lei (TVA hariç, subvanse edilen mevcut fiyattır) yıllık değer olusmasi beklenir. Bu değer aylık yaklaşık 2500 euro civarındadır. Böyle bir sistemin(100 kw/h) değeri ortalama 75000 euro olduğu düşünülür ise geri kazanım süresi = 30 ay olarak bulunur, yani sistem kendisini 2,5 yılda geri kazanır. Elektrik tüketen herbir işletmenin, kullandığı elektrik miktari ile boyutlandıracağı bir sistem kurdurması, günümüzde yapılabilecek en karlı yatırımlardan biri olarak değerlendirilmektedir. Konutlarda ise bu sistemlerin kurulmasında gözönünde bulundurulması gereken faktörlerden estetik ve çatılarda oluşabilecek arızalar yanısıra, birim fiyatların da daha yüksek olması, gerikazanım sürelerini 4-5 yıla uzatabileceğinden hemen karar verilmemesi gereken bir konudur. Ancak gündemde olan, 5000 euro tutarındaki sistem teşvik programı (casa verde) çıkar ise hemen başvurulabilir. Bu bedel yaklaşık 5 kwh gücünde bir sisteme denk gelir ve yıllık üretimi 6750 kwh kadar olabilir.
Sistem performansı ve gücü;
- Solar panellerin verimliliklerinin yüksek seçilmesi ve güneye bakan eğimlerde panel yerleştirilmesi en önemli921 etkendir.
- Diğer çok önemli etken, panel dizilerinin doğru gruplanarak invertöre bağlanmasıdır. Dizideki tüm paneller ayni guneş açısında olmalı, hiçbirinde gölge riski olmamalı. Zira mevcut sistemlerin coğu seri bağlantılar öngördüğü için dizin içindeki en zayıf panel, toplam dizinin gücünü düşürmektedir. Mikroinvertörler ile kurulan küçük sistemlerde bu problem ortadan kalkar ancak fiyat artar.
- En basit ve yaygın kullanım, çatı eğimine uygun, maksimum alan kullanımı tercihidir. Ancak güneşe olan açı yükseltilerek performans arttırılabilir. Boylece daha az panel ile daha yüksek performans alinabilir. Birim fiyat ve kullanılan alan biraz artabilir ancak performans yükselir.
- Sistemin gücü konuşulurken üretebileceği maksimum değerlerden bahsedilir. Yani 550 W lık panel monte edildiğinde bu panelin ancak yaz aylarında ve güneş tepede iken bir saatte üretebileceği enerjiden bahsedilir. Bu sebeple hesap yapılır iken istatistik verilerden gelen enerji değerleri gözününe alınmalıdır. Örneğin Kasım-Aralık-Ocak-Şubat aylarında 4 ayda elde edilebilecek toplam enerji teorik olarak tüm yıl değerlerinin %15 idir. Oysa mayıs-haziran-temmuz-ağustos icin 4 ay toplam değeri ise yıllık toplam üretimin %50 sidir. Bu bilgi gölgealan kullanımı planlaması kararını etkiler.
Güvenlik ve garantiler :
- 10 derecenin altındaki eğimler birçok panel üreticisi için riskli eğimlerdir ve garanti kapsamının dışına çıkar. Temel sebep toplanacak toz ve kirliliğin yağmurlar ile giderilemeyeceği için aşırı ısınma ve devrelerdeki arıza riskinin artmasıdır. Yine, bırakılacak havalandırma alanı garantiyi etkileyen unsurdur. Panel seçimi yapılırken mutlaka kalite kriterleri göz önüne alınarak seçim yapılmalı. Piyasadaki tüm paneller 10 yıl civarında garanti önerirlerken, bir arıza durumunda ürünün ücretsiz yenilenmesi veya tamiri cok nadir görülen vakalardır Cünkü panel montaj ve bakımı ile ilgili detaylı prosedürler vardır.
- Panellerden gelen kablolarda çok yüksek DC voltajlar oluştuğu için kablo montajının mutlaka prosedürlere uygun olması gerekir. Bu voltaj elektrik ark kaynak makinalarındaki voltajın 10 katını aşar. Kısa devre olur ise çok yüksek güçte elektrik arkı oluşturarak yangına sebep olabilir. 2022 yılı Romanya'da oluşan konut yangınlarında kayda değer bir oranın photovoltaik panel montajları sebebi ile olduğu tespit edilmiştir.
Fotovoltaik + akü ile depolama sistemleri :
- Romanyadaki Prosumator (producator – consumator) kanunu imkanı olduğu için akü ile depolamalı sistemler mevcut şartlarda fizibil değildir. Çünkü kullanmadığınız fazla enerjinin bağlı olduğumuz elektrik hattına aktarımı mümkündür.(daha sonra geri almak veya parasal bedelini almak kaydı ile). Eğer enerji hatlarından uzakta bir yerleşim yeri veya geçici enerji ihtiyacı mevcut ise (şantiyeler, kamplar etc) sadece jenerator kurmak yerine, güneş + jenerator + akü sistemlerinden olusan verimli sistemler kurmak mümkündür. Teorik olarak akü ile birlikte kurulması istenen sistemlerde(offgrid) sistem fiyatı, elektrik hattına bağlı (on-grid) sistemlere göre yaklaşık olarak 2 kat pahalıdır. Fiyatı belirleyecek temel faktor kullanılacak akü kapasitesidir.
Özet ile, Romanyada faaliyet gösteren firmalar için enerji faturaları kayda değer bir seviyede ise fotovoltaik sistem kurmaları, kendilerine bu miktarda bir geliri en kısa sürede garanti edecektir. Finansmanın kredi ile karşılanması durumunda bile 36 ay vadeli alinacak bir kredi, kendisini kolaylıkla ödeyecektir. Sistemlerin kullanım ömürleri 25 yıl gibi düşünülmektedir.
Ayrıntılı bilgi için:
www.vision-solar.ro
Özer Özcan - 0744323890
