Buraya kadar ele aldığımız konularda genellikle Avrupa, ABD ve Çin üzerinde yoğunlaştık. Aslında bu çok şaşırtıcı değildi çünkü dünyanın en büyük üretim ve tüketim kapasitesi bu ülkelerde yoğunlaşıyor. Ayrıca toplam dünya otomobil pazarının yaklaşık %70’i bu ülkelerde toplanıyor. Buna ek olarak elektrikli araç batarya malzemeleri ve montajının Çin, Güney Kore ve Avrupa’da yoğunlaşması sebebiyle bu ülkeler ön plana geliyor. Buna bir de pazardaki önemli oyun değiştiren oyuncu olarak TESLA’nın ABD kaynaklı varlığını da ekleyince bu pazarlara odaklanmamızın sebeplerini tamamlamış oluyoruz.

Şimdi bir başka oyuncunun durumuna bakmak gerekiyor. Sözünü ettiğimiz önemli oyuncu Japonya ve 1990’larda ilk lityum-iyon pili ticarileştirme başarısına imza atmış bir ülkeden söz ediyoruz. Bu aşamada lityum iyon pillerin geliştirilmesi sürecine baktığımızda japonya'nın yine önemli bir rolü oynadığını tespit edeceğiz. Dünyadaki ilk lityum tiyonil klorür bataryası 1973 yılında Adam Heller tarafından yapılıyor. Aslında Adam Heller’in Romanya'yla doğrudan bir bağlantısı var, bunu başka bir yazımızda ele alırız.Bu batarya tipi halen tıbbi uygulamalarda veya savunma sistemlerinde kullanılır. bu bataryanın önemli avantajlar arasında 20 yıldan uzun raf ömrü, yüksek enerji verimliliği ve ısı değişimlerine yüksek dayanıklılık sayılabilir. daha sonraki yıllarda gerek  Amerikalı gerek Japon profesörlerin lityum iyon teknolojisi üzerinde birçok çalışma yaptığını görüyoruz. 1979’da geldiğimizde birbirinden bağımsız araştırma gruplarında çalışan Ned A. Godshall ve hemen sonrasında John B. Goodenough (Oxford Üniversitesi) ve Koichi Mizushima (Tokyo Üniversitesi) tekrar şarj edilebilir 4 volt aralığında çalışan bir lityum hücresini geliştirdiklerini teyit ediyorlar. Ancak bir lityum pil hücresinin ticari olarak piyasaya verilmesi için 1991 yılını beklemek gerekiyor. Bu tarihte Japon firmaları SONY ve ASAHI KASEI Tarihteki ilk ticari lityum iyon batarya piyasaya sürüyorlar. bu projeyi yürüten ekibin başında yer alan kişi ise Japon profesör Yoshio Nishi.

1990’lı yılların başında lityum iyon bataryalar konusunda en ileri teknolojiye ve üretim imkanlarına sahip olan Japonya'nın pazardaki payının da yüksek olması doğal bir sonuç oluyor.

 

 

YOSHIO NISHI (SONY CORPORATION)

Yoshio Nishi, Sony firmasının emekli kıdemli başkan yardımcısı ve teknolojiden sorumlu başkanıdır. 1966'da Tokyo'daki Keio Üniversitesi Teknoloji Bölümü Uygulamalı Kimya Fakültesi'nden mezun olmuş ve hemen Sony'ye katılmış. Burada kurumsal araştırma görevlisi, başkan yardımcısı ve şirketin malzeme laboratuvarları başkanı olmak üzere çeşitli görevler alarak kademe kademe yükselmiş. Yakıt hücreleri, elektroakustik dönüştürücüler için malzemeler ve susuz elektrolitli elektrokimyasal hücreler üzerinde araştırma ve geliştirme yapmış. 1991 yılında ekibi, ilk lityum-iyon ikincil pillerin (LIB) ticarileştirilmesinde başarılı oluyor. 1994 yılında,  LIB teknolojisine katkılarından dolayı hem Japonya hem de Amerika Birleşik Devletleri Elektrokimya Derneklerinden teknik ödüller almış. Ayrıca, LIB teknolojisine katkılarından dolayı Kato Vakfı'ndan (Japonya) Kato Anma Ödülü'nü (1998) ve Yeni Teknoloji Geliştirme Vakfı'ndan (Japonya) Ichimura Ödülü'nü (2000) Ödülü alarak taltif edilmiş. (https://www.nae.edu/105800/Yoshio-Nishi)

Güney Kore Sanayi Federasyonu 24 Ocak 2023 tarihli raporunda, Japonya'nın EV pil endüstrisine yatırımını artırdığını ve Güney Kore'nin geride kalmamak için stratejilerini geliştirmesi gerektiğini açıkladı. (https://techwireasia.com/2022/04/japan-wants-20-share-of-the-global-battery-market-by-2030/)

Söz konusu federasyonun raporuna göre, Japon hükümeti 2030 yılına kadar ülkenin dünya lityum iyon batarya pazarındaki payını yüzde 20'ye çıkarmayı planlıyor. Japonya’nın küresel batarya pazarındaki payı 1990’larda yüzde 50'nin çok üzerindeydi. Daha sonraları, 2016'dan 2020'ye kadar, Japonya'nın küresel lityum-iyon pil pazarındaki payı yüzde 51,7'den yüzde 21,1'e ve küresel enerji depolama sistemi pazarındaki payı yüzde 27,4'ten yüzde 5,4'e düştü. Bu alanda Güney Kore ve Çin hızlı bir ilerleme sergileyerek Japonya’nın önünde geçtiler.

   Japon hükümeti 2022'de bir batarya sanayi geliştirme stratejisi hazırladı. Buna göre Japonya'nın yerli batarya ve batarya malzemesi üretim kapasitesinin  dahili işlemede 150 GWh'e çıkartılması planlanıyor. Küresel ölçekteki kapasitesi ise, yani tüm dünyada yayılmış Japon firmalarına ait kapasitesinin ise 2030 yılına kadar yılda 600 GWh'e çıkarılması hedefleniyor. Hükümet ve özel sektörün bu amaçla 5,6 trilyon yen (yaklaşık 39,2 milyar avro) yatırım yapması öngörülmüş.  (http://www.businesskorea.co.kr/news/articleView.html?idxno=108213#:~:text=Then%2C%20from%202016%20to%202020,Korea%20and%20China%20outperforming%20it.) Yine de  bu hedefleri tutturmanın çok da kolay daha olmayacağını söylememiz gerekiyor. bugün alandaki oyuncuların hepsi 2030 yılında pazardaki konumlarını değiştirmek üzere önemli atılımlar yapıyor. Örneğin Avrupa Birliği bugün pazarda Avrupa'nın %3 civarında olan payını 2030’larda %30’un üstüne çıkarmayı hedefliyor. dolayısıyla diğer aktörlerin de yapacakları eylemler Japon firmalarının pazar payını mutlaka etkileyecektir.

   Japonya’nın stratejisi katı hal bataryalarının geliştirilmesi konusuna da değiniyor. 2030 yılına kadar tamamı katı hal pilin ticarileştirilmesi için 213,2 milyar yenlik (yaklaşık 1,5 milyar avro) bir proje öneriliyor raporun içeriğinde.  Bununla bağlantılı olarak ilgili patentlerin yüzde 37'sine sahip olan Japonya, tamamen katı hal batarya geliştirilmesine öncülük ediyor. Toyota, Eylül 2021'de dünyanın ilk tamamen katı hal akülü aracını tanıttı ve bu sektöre 2030 yılına kadar 1,5 trilyon yen'den fazla yatırım yapmayı planlıyor.( https://www.linkedin.com/pulse/toyota-unveil-game-changing-electric-car-solid-state-battery-kromme/?trk=pulse-article_more-articles_related-content-card). Ancak bu alanda yarışta başka aktörlerde var. Örneğin Avrupa’da Volkswagen’in kendisine ait katı hal batarya fabrikası kurma planları biliniyor.